Alle bedrijven die beschikken over een professionele keuken moeten verplicht hun afvalwater laten afvoeren via een aangesloten vetput. Deze put wordt ook wel een vetafscheider genoemd en zorgt ervoor dat plantaardige- en dierlijke vetten geen problemen kunnen veroorzaken in het riool.

Waarom een vetafscheider?

Warmte maakt vet vloeibaar en koelte maakt vet hard. Wanneer het vet net gebruikt is, is het warm en vloeibaar. Wanneer je dit dus samen met water wegspoelt, lijken er weinig problemen te ontstaan. Deze komen echter pas in de riolering. Als het vet afkoelt en stolt, hecht dit vet zich aan de wanden en verstopt dit langzaam het riool, met water- en stankoverlast tot gevolg. Wanneer je plaatsen hebt waar veel horecagelegenheden bij elkaar zitten kan dit snel een groot probleem worden.

Een vetafscheider, ook wel bekend als vetput, helpt dus verstopping tegen te gaan terwijl je gewoon je vieze pannen kunt blijven afspoelen. Deze vetput is een tussenstuk tussen het riool en het bedrijfspand dat het vet en slib opvangt. Maar wanneer moet je een afscheider installeren en aan welke eisen moet deze voldoen?

Wanneer moet ik een vetafscheider plaatsen?

Horecabedrijven en instellingen in de voedingsmiddelenindustrie zijn verplicht om een vetafscheider te plaatsen als het afvalwater een vetconcentratie heeft van meer dan 300 milligram per liter.

 Er zijn echter wel uitzonderingen:

• Horecabedrijven die voor 1 januari 2008 niet in het bezit waren van een vetput hoeven deze niet alsnog te plaatsen. Dit valt onder het zogenaamde overgangsrecht.
• Horecabedrijven die voor 1 januari 2008 wel in het bezit waren van een vetvangput, maar bij wie de vetput niet voldoet aan de huidige norm kunnen de oude vetput wel blijven gebruiken.
• Wanneer je niet genoeg of nauwelijks vethoudende producten bereidt kan je een “maatwerkvoorschrift” aanvragen bij de gemeente. In de meeste gevallen ben je dus niet verplicht om een vetafscheider te plaatsen.

Bedrijven die gebruikmaken van een vetafscheider zijn verplicht deze minimaal één keer per jaar te controleren. Wanneer de vetlaag minimaal 10 cm dik is, moet de vetput worden leeggezogen en schoongemaakt. .

Waar wordt een vetafscheider geplaatst?

Een vetafscheider kan buiten het pand op de openbare weg worden geplaatst. Wanneer hier geen ruimte voor is, bijvoorbeeld in de binnenstad, kan de vetput ook bovengronds tussen de gootsteen, afwasmachine en de waterafvoer geplaatst worden.

Kan ik met een vetafscheider alle olie in de gootsteen gooien?

Ondanks dat de vetput de olie in het water opvangt, is het niet de bedoeling dat al het vet gewoon door de gootsteen wordt gespoeld. De norm is dat het wegspoelen van plantaardige of dierlijke oliën en vetten zoveel mogelijk moet worden voorkomen, tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden geëist. Er mogen dus geen pannen frituurvet worden weggooit in het riool, maar de pannen mogen met een klein vetlaagje nog wel de afwasmachine in. Dit laagje kan vervolgens door de vetafscheider worden opgevangen. Het is wel gewenst om etensresten met aanhangend vet en sauzen met een papiertje af te vegen voordat het wordt afgespoeld. Ook met afwas- en reinigingsmiddelen moet worden opgepast bij een vetafscheider. Teveel schoonmaakmiddelen kan ervoor zorgen dat het vet gaat emulgeren waardoor er alsnog verstopping kan ontstaan.

Europese normen

Vetafscheiders moeten aan een aantal normen voldoen. Vetafscheiders / vetputten en slibvangputten moeten voldoen aan de NEN-EN 1825-1 en -2 norm. Hier staat in dat de afscheider goed moet worden onderhouden en gereinigd, zodat een goede werking gegarandeerd is en dat het vet regelmatig moet worden verwijderd door een erkende inzamelaar die vermeld staat op de VIHB-lijst. Daarnaast mag de slibopvangruimte voor maximaal 50 % gevuld zijn en mag de vetopslagruimte maximaal 80% gevuld zijn. Dit is een vetlaag van 10 tot 16 cm.

Vanaf 1 september 2006 moeten alle op de Europese markt verkochte olie- en vetafscheiders voldoen aan de NEN-EN-normen en zijn voorzien van een CE-markering, wat betekent dat het product voldoet aan de Europese regelgeving.

Recyling van vetten

Het vet uit de vetput wordt na inzameling naar een vergister gebracht. Hier wordt het omgezet naar onder andere hernieuwbare biobrandstof voor auto’s en vrachtwagens. Het restproduct wordt gebruikt als meststof.

Schone brandstof en groene stroom. Organisch afval is een ideale grondstof voor groene energiewinning. Het zorgt er niet alleen voor dat bio-afval nuttig wordt toegepast, maar het zorgt ook nog eens voor een grote CO2 besparing.

Hoe wordt biogas gemaakt?

Biogas is een vernieuwbare energiebron. Dit wordt gemaakt van organisch afval, ook wel ook wel GFT-afval of Swill genoemd. Dit afval bestaat uit voedselresten die vrijkomen in de bedrijfskeuken. Organisch afval wordt ingezameld in groene rolcontainers, palletboxen of in sommige gevallen zelfs in afzetcontainers. Na het inzamelen gaat het afval naar vergister, waar het wordt gemengd met mest en rioolslib.

De massa wordt daarna verhit waarbij het afval door middel van bacteriën wordt afgebroken. Bij dit proces komt biogas vrij. Biogas wordt gezuiverd en bewerkt tot aardgaskwaliteit, waarna het wordt toegevoegd aan het aardgasnetwerk. De rest van de solide massa dat overblijft noemen we digestaat. Dit wordt gebruikt als meststof. Om te voorkomen dat het biogas in de natuur terecht komt, worden de putten waar het afval wordt vergist verbonden met krachtige afzuigers. Vervolgens wordt het gas doorgezet naar gasmotoren, waar het wordt omgezet in warmte en elektriciteit. . De elektriciteit wordt direct naar het elektriciteitsnet gestuurd. Van de warmte wordt stoom geproduceerd waar vervolgens via een turbine elektriciteit wordt opgewekt.

Waar wordt biogas voor gebruikt?

In Nederland  gebruiken we biogas als brandstof voor auto’s en voor de opwek van groene stroom in warmtekrachtcentrales. Hoewel het ook te gebruiken is voor huishoudens, wordt dit nog niet op grote schaal gedaan.  Na het produceren van biogas, blijft er zo’n 90 procent van het oorspronkelijke gewicht over. Dit afval wordt gecomposteerd, waardoor het weer terug de landbouwgrond ingaat. Compost in de bodem is goed voor watervasthoudend vermogen, de bodemstructuur en de biodiversiteit.

Waar kan wel biogas van gemaakt worden en waar niet van?

Al het afval waar compost van kan worden gemaakt kan gebruikt worden voor biogas. Denk hierbij aan:

Schillen en resten van groenten, fruit en aardappelen
Resten van gekookt eten
Vlees- en visresten (inclusief graten, schelpen en botjes)
Pinda- en notendoppen 
Eierschalen
Plantaardige olie en gestold vet
Theezakjes en filters met koffiedik
Brood
Klein snoeiafval
Gemaaid gras
Bladeren
Mest

Hier kan geen compost en dus ook geen biogas van worden gemaakt:

Luiers en incontinentiemateriaal (dit kan wel, maar alleen als aparte afvalstroom)
Honden- en kattenharen
Hout en dikke takken
Zand en grond
(volle) Stofzuigerzakken
As uit de asbak en open haard

Kinderopvang, ziekenhuizen en zorginstellingen vragen er regelmatig naar; kunnen gebruikte luiers apart worden ingezameld en worden gerecycled?

Het recyclen van luiers is technologisch en logistiek mogelijk en de bereidheid bij zorginstellingen is enorm groot. Toch worden luiers in Nederland nog niet op grote schaal gescheiden inzamelt en is de recyclecapaciteit niet groot.

Waarom luiers recyclen

In Nederland gooien we jaarlijks 1 miljard babyluiers weg.  Er wordt geschat dat de hoeveelheid uit de ziekenhuizen en (ouderen) zorginstellingen even hoog is. Dit is dus een enorme hoeveelheid luiers. Wanneer er geen recyclemogelijkheden zijn voor luiers, worden ze afgevoerd als restafval en dus verbrand in een afvalenergiecentrale. Hier komt CO2 bij vrij en gaan er belangrijke grondstoffen verloren, waar weer nieuwe producten van gemaakt kunnen worden.

De CE Delft heeft berekend dat er bij de recycling van één ton luiers er 480 kilo CO2 uitstoot kan worden bespaard. Dit ten opzichte van verbranding met energieterugwinning.

Wat zijn de recyclemogelijkheden in Nederland?

In Nederland staat momenteel één fabriek waar luiers worden gerecycled. De ARN. De afvalenergiecentrale in de buurt van Nijmegen verwerkt gebruikte luiers en rioolslib tot biogas, kunstmest en nieuwe kunststof producten.

Gebruikte luiers bestaan voor zo’n 70% uit ontlasting. De rest is cellulose, fluff pulp en kunststof. De luiers worden vervolgens onder hoge druk tot 250 graden Celsius verwarmd, waardoor ziekteverwekkers worden gedood en medicijnen worden afgebroken. Dit resulteert in slurry; een vloeibare massa met een laagje kunststof. Het kunststof wordt eruit gezeefd en vermalen tot granulaat. Dit granulaat kan weer worden ingezet als grondstof voor nieuwe plastic producten. De slurry wordt verwerkt tot biomassa of compost.

Wat is de ontwikkeling van luierrecycling?

Omdat de ARN op dit moment nog de enige is die luier recyclet in Nederland, is het nog niet mogelijk om door het hele land luiers gescheiden in te zamelen. Remonis is de enige afvalverwerker in Nederland die de luiers vervoerd naar ARN. Toch is luiers scheiden niet zinloos. Het geschieden aanbieden van luiers verhoogd de urgentie voor meer capaciteit. De vraag kan de recyclemogelijkheden versnellen. Kijk bijvoorbeeld naar het PMD bedrijfsafval. Dit is de laatste jaren steeds verder ontwikkeld door de grote vraag. Oplossingen voor de toekomst zouden bijvoorbeeld zijn om speciale luiercontainers in te zetten bij ziekenhuizen, kinderdagverblijven en zorginstellingen. Daarnaast zou er een netwerk kunnen komen van kinderdagverblijven en zorginstellingen die als centraal inzamelpunt fungeren. Hou voor meer informatie en oplossingen de stichting Luier recycling Nederland in de gaten.

Wastenet blijft de ontwikkelingen van luierrecycling op de voet volgen en zal dit gaan aanbieden wanneer verwerking op grotere schaal mogelijk is.